روستای افین
روستای افین در کجا واقع شده است؟
روستای افین از مراکز مهم تاریخی شهرستان قاین در 85 کیلو متری جنوب شرقی قاین در فاصله 17 کیلومتری زهان قرار گرفته است فاصله آن تا مرکز استان خراسان جنوبی حدود 120 کیلومتر است.
جاذبه های گردشگری
1-یکی از جنبههای دیدنی و سرسبز روستا، باغستان روستا به طول تقریبی 15 کیلومتر است. نمای درختان بیشمار زرشک در چهار فصل سال، بسیار زیبا و دلنشین است. در کنار بخش جنگلی و درختی افین، بخش وسیعی نیز به کشت یونجه و چغندر برای تأمین خوراک دامها اختصاص دارد که در کنار باغها و چسبیده به آنها وجود دارد. 2-مسجد جامع: مسجد جامع افین که در فهرست آثار ملی ایران نیز ثبت شده است، بنایی ماندگار با طراحی و معماری بسیار زیبا، یادگار دوران سلجوقی است. بنای فعلی مسجد به صورت خرابهای درآمده که دیوارهها به همراه گلدستههای اطراف ایوان باقی مانده است و هر آنچه مانده گویای معماری دوره سلجوقی است که در دورههای بعدی الحاقاتی به آن افزوده یا بخشهایی از آن مرمت و بازسازی شده است. عدهای هم معتقدند اصل بنا مربوط به سده سوم تا چهارم هجری قمری است. این مسجد به سبک آذری ساخته شده و آجرکاری و گچکاریهایش زیبا است. همانند مسجد جامع قاینات یک ایوان اصلی و بزرگ در وسط و دو شبستان در اطراف ایوان دارد. طول گلدستهها 15 متر است که در حال حاضر 12 متر آن باقی مانده است و از میان گلدستهها راهرو پلهای شکلی وجود دارد که میتوان به طبقات بالایی مسجد رفت. نمازخانه و محل عبادت زنان و مردان جدا از هم بوده و تعداد 15 رواق در اطراف صحن قرار داشته است. منبر این مسجد ساخته شده از سنگ و گل است و بر روی آن گچکاری و همچنین آیات قرآنی نقش بسته است. مسجد جامع افین در بخش میانی روستا واقع شده است. این مسجد را میتوان از نظر سبک معماری و ظرافت، یکی از زیباترین مساجد خراسان جنوبی قلمداد کرد. این مسجد دارای فضاهای مختلفی از جمله ایوان اصلی، شبستانهای شرقی و غربی و گنبدخانه است. در دو طرف ایوان دو ستون گچبری زیبا و حاشیهای آجرکاری با نقش چلیپا دیده میشود. در سرتاسر ایوان در بالا سوره نونوالقلم به خط زیبای ثلث نگاشته شده است. در انتهای ایوان نیز کتیبهای وجود دارد که احتمالا نام بانی بنا یا مرمتگر بنا نوشته شده است. در کنار محراب ایوان اصلی منبری آجری و زیبا وجود دارد که با گچبری ظریف و نقوش هندسی تزئین شده است. محراب ایوان اصلی نیز بسیار پرکار و درخور توجه است. این محراب دارای نقوش مختلف گچبری است. در بالا نقوش اسلیمی و ختایی با اسم جلاله (الله) و در میانه با حدیثی از پیامبر اکرم (ص) با این مضمون نوشته شده است: الصلوه عمادالدین من اقامها اقامالدین و من ترکها فقد هدمالدین. در حال حاضر کار بازسازی دیوار محیطی، که صحن و سرای مسجد را در بر میگیرد به وسیله سنگ لاشه و ملات سنتی شروع شده است. مسجد با شماره 2182 در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده است. 3-قلعه: قلعه افین در داخل بافت تاریخی روستا قرار دارد و دارای پلان دایرهای شکل و یک ورودی بزرگ با در سنگی است. سنگ در قلعه دارای ضخامتی برابر 10 سانتیمتر و قطر آن نیز بیش از یک مترونیم است. قلعه دو خروجی دارد که در مواقع اضطراری مورد استفاده قرار میگرفته است. قلعه خود دارای مسجد و مدرسه است که به شیوه سنتی و با استفاده از مصالح موجود و بیشتر از سنگ و گل ساخته شده است. همچنین وجود دالانهای پوشیده و چند طبقهای بودن خانهها از جمله زیباییهای این منازل قدیمی است که در حال حاضر خالی از سکنه بوده و نیاز به مرمت و بازسازی دارد. 4-قلعه کوه: قلعه بر فراز کوهی واقع شده و از جنوبغرب به شمالشرق کشیده شده است. از اجزاء و عناصر معماری قلعه که قابل تشخیص است میتوان به برج، حصار و آب انبار اشاره کرد. 5-آسیاب آبی: افین در گذشته 5 آسیاب آبی داشته که امروزه فقط یکی از بناها سالم مانده و از سایر آسیابها خرابههایی باقی مانده است. آسیاب اصلی افین که در ورودی روستا قرار گرفته در فهرست آثار ملی ایران نیز به ثبت رسیده است. معماری بنا به این شکل است که دو فضای گنبدی شکل دارد و با راهرویی به هم متصل میشوند. در اتاق، ورودی سکوها مجزا است که برای قراردادن کیسههای غلات (مثل گندم، جو و ارزن) برای راحتی حمل و نقل آنها وجود دارد. در قسمت انتهایی اتاق، سنگ آسیاب قرار دارد؛ سنگ بالایی چند سانتیمتر از سنگ زیرین کوچکتر است که یک متر و 25سانتیمتر ضخامت دارد. وسط سنگ سوراخی به قطر 10 سانتیمتر وجود دارد که محل ریختن غلات بوده است. سنگ پایین ثابت بوده و سنگ بالایی از طریق اهرمی به پرههای آسیاب متصل بوده است. طریقه به حرکت درآوردن پرههای آسیاب نیز بدین شکل بوده که در بیرون از آسیاب تنورهای به عمق 9 متر و قطر 160 سانتیمتر وجود داشته که گنجایش آن 18 مترمکعب (18 هزار لیتر) آب بوده و در پایین این تنوره سوراخ ریزی وجود داشته که نیروی لازم برای حرکت چرخ آسیاب را تأمین میکرده است. 6-مزار چهار گنبد: وجه تسمیه این مزار به دلیل داشتن 4 گنبد کوچک بر بالای مزار است. این مزار آرامگاه امامزاده، عمربن داوود (ع) از احفاد حضرت ابوالفضل العباس (ع) است که احتمالا با چند واسطه نسبتش به عباس بن امیرالمؤمنین (ع) میرسد. این آرامگاه همه ساله پذیرای زائران و مجاوران است و گردشگری مذهبی افین به شمار میرود. آرامگاه با فاصله کمی از مسجد جامع در بافت قدیمی روستا قرار دارد. وجه تسمیه این آرامگاه شاید به خاطر وجود چهار گنبد کوچک بر فراز مقبره است. این مزار خانه شیخ رجب محدث افینی است که در قسمت مرکزی روستای افین قرار دارد.
بهترین زمان بازدید
بهار.
محصولات و سوغات
اقتصاد روستای افین از سالیان دور بر مبنای کشاورزی و محصول شاخص زرشک بوده است. بیشترین زرشک تولیدی کشور در روستای افین به ثمر میرسید. در منابع تاریخی آمده است اولین کشت و تولید زرشک بیدانه در روستای افین بنیان گذاشته شده و قدمت تاریخی دارد. درختچه زرشک دارای 2 تا 7 متر ارتفاع و رنگ قهوهای، قرمز یا زرد است. برگهای آن بیضی شکل با دندانههای ارهای و گلهای خوشهای و زرد رنگ است. شاخههای زرشک تیغهای زیادی دارند. یاقوت سرخ قاینات بیضوی شکل بوده و دارای طعمی ترش است، ینجه، چغندر. سوغات افین مشتمل است بر ظروف سفالی، زعفران، زرشک، سبدهای حصیری، کشک زرد، عناب، بادام کوهی، سنجد، قره قوروت و برگه هلو.
موسیقی محلی
موسیقی خراسانی.
رودخانه
تعداد دو رودخانه دائمی، چاه، چشمه دارد.
وجه تسمیه افین
در وجه تسمیه افین دو روایت وجود دارد:
روایت اول: وستا قصد عبور از این محل را میکردند، این افعی بزرگ بر سر راه او قرار میگرفته و او را میبلیعده است. مردم از این موضوع به تنگ آمده بودند، لذا شخصی، الاغی را از آهک بار میکند و به سمت افعی روانه میکند. افعی با دیدن این الاغ به قصد خوردن و بلیعدن آن از جایگاه خود بیرون میآید و این الاغ را به همراه بار میبلعد و از آنجایی که بار آن آهک بوده افعی تشنه میشود و برای رفع تشنگی به سمت رودخانه حرکت میکند و بعد از نوشیدن آب، آهک شکفته میشود و شروع به تولید گاز میکند. در نتیجه افعی شروع به باد شدن میکند و در نهایت نیز میترکد و بدین ترتیب افعی کشته میشود و مردم از دست افعی نجات پیدا میکنند. چرخیدن این داستان بهصورت دهان به دهان در میان مردم، موجب میشود که این روستا به افعی شهرت پیدا کند که با گذر زمان به افین تغییر نام پیدا میکند. روایت دوم: افین در گذشته جزیرهای بوده است و دورتادور آن را آب فراگرفته بوده است که بعد از حمله مغول به ایران و نابودی این منطقه توسط این قوم به جزیرهای متعفن تبدیل میشود؛ بنابراین قول افین نیز، تغییر یافته کلمه متعفن است.
زیر ساخت های منطقه ( آب و برق و گاز و تلفن و اینترنت )
آب و برق و گاز و تلفن و اینترنت دارد.
صنایع دستی
از صنایع دستی این روستا می توان به انواع قالی و قالیچه، سبدهای حصیری، توبافی، پارچه بافی و نیز انواع پارچه های کرباسی که از آن لباس و پوشیدنی تهیه می کنند می توان اشاره کرد.
جاذبه های گردشگری استان خراسان جنوبی
رزرو هتل های استان خراسان جنوبی