توماس کوک پدر گردشگری مدرن دنیا

کسی که 20 مایل از خانه اش دور نمی شد، دنیا را فتح کرد

آیا توماس کوک را می شناسید؟ آیا می دانید او در تاریخ سفر چه نقشی ایفا کرده است؟ شاید اسمش را شنیده باشید. اما احتمالاً شناخت کاملی نسبت به این شخص که بخش مهمی از تاریخ سفر را به دوش می کشد ندارید. توماس کوک انسان پر اشتیاقی بود که در یک خانواده طبقه کارگر متولد شد. او 6 روز در هفته کار می کرد و هرگز بیش از 20 مایل از خانه شان دور نمی شد. او با سخت کوشی بسیار زیاد و عزم و اراده مستحکم سرانجام بزرگ ترین شرکت مسافرتی دنیا را خلق کرد.

توماس کوک (Thomas Cook) مشهورترین نام در صنعت سفر می باشد، و این صنعت همیشه از این مرد الهام گرفته است. او بنیانگذار آژانس مسافرتی توماس کوک و پسران است و در 22 نوامبر 1808 در ملبورن انگلستان به دنیا آمد. والدین او جان و الیزابت کوک نام داشتند. آنها اسم اولین فرزند خود را به نام پدر الیزابت (توماس پرکینز) گذاشتند. وقتی توماس فقط سه سال داشت، پدرش فوت کرد، و مادرش در همان سال با مرد دیگری ازدواج کرد.
توماس در سن 10 سالگی، با دریافت 6 پنی در هفته، دستیار یک باغدار محلی و در 14 سالگی شاگرد یک کابینت ساز به نام جان پگ شد و 5 سال با او کار کرد.
او عضو یک کلیسا شد و به نهضت مخالفت با مصرف الکل پیوست. در فوریه 1826، کوک یک کشیش شد و با توزیع رساله هایی به تبلیغ دین مسیحیت پرداخت، و گهگاهی نیز برای گذران زندگی کابینت سازی می کرد. بعد از فعالیت پاره وقت به عنوان مبلغ مسیحیت، او در سال 1828 سرپرست کلیسای پروتستان شد.

در سال 1832 کوک به خیابان آدم و حوا در شهر هاربورگ نقل مکان کرد. او به عنوان عضوی از جنبش مخالفت با مصرف الکل، مراسم و گردهمایی های آنها را مدیریت و سازماندهی می کرد.
در سوم مارچ 1833، کوک با مارین ماسون ازدواج کرد و تنها فرزند آنها جان ماسون کوک، در 13 ژانویه 1834 متولد شد. توماس کوک در سال های آخر عمر خود نابینا شد و در 18 جولای 1892 درگذشت.
نقطه عطفی در تاریخ سفر
در 9 ژوئن 1841 توماس کوک برای شرکت در یک همایش از خانه خود در هاربورگ به لستر رفت. در مسیر راه ناگهان به ذهنش رسید که از قابلیت های راه آهن و قطار می تواند در اشاعه نهضت مخالفت با مصرف الکل استفاده کند.
توماس کوک در همایش پیشنهاد داد که یک قطار مخصوص برای جابجایی اعضای نهضت مخالفت با مصرف الکل از لستر به لافبورو به منظور شرکت در همایشی که قرار بود 4 هفته بعد برگزار شود، بگذارند. از این پیشنهاد بسیار استقبال شد و کوک هماهنگی های لازم را با شرکت راه آهن میدلند انجام داد و در 5 جولای 1841 حدود 500 مسافر با پرداخت 1 شیلینگ مسیر 12 مایلی لستر به لافبورو را طی کردند. این روز نقطه عطفی در تاریخ سفر به حساب می آید.
تورهای آغازین

توماس در 3 تابستان بعدی سفرهای منظمی را بین لستر، ناتینگهام، دربی و بیرمگام برای اعضای نهضت مخالفت با مصرف الکل سازماندهی کرد. در این مدت هزاران نفر سفر ریلی را برای اولین بار تجربه کردند، و توماس با این کار پایه های کسب و کار آینده خود را بنیان نهاد. او برای انجام این کار هیچ انگیزه درآمدزایی نداشت.
اولین فعالیت تجاری توماس کوک در تابستان 1854 با سازماندهی یک تور به مقصد لیورپول آغاز شد. این یک پروژه بلندپروازانه بود و توانست به خوبی از پس آن برآید. قیمت بلیط ها ارزان بود (15 شیلینگ برای درجه یک و 10 شیلینگ برای درجه دو) و توماس مسیر را بررسی و یک کتابچه راهنمای 60 صفحه ای که پایه و اساس برورشورهای مسافرتی امروزی شد، را طراحی کرد.
نمایشگاه بزرگ لندن
در پایان سال 1850، پس از اجرای سفرهایی به مقصد ولز، اسکاتلند و ایرلند او به فکر سازماندهی سفر به دیگر کشورهای اروپایی، آمریکا و سرزمین های مقدس افتاد. اما در سال 1851، سر جوزف پاکستون معمار کریستال پالاس، توماس را وادار کرد که خود را وقف آوردن کارکنان ورکشایر و میدلند به نمایشگاه بزرگ لندن کند. او با اشتیاق و بدون گذرندان حتی یک شب در خانه، این کار را به خوبی انجام داد، او حتی یک روزنامه به نام پیک نمایشگاه کوک برای تبلیغ تورهایش منتشر کرد. در پایان فصل، توماس 150000 نفر را به لندن برد و آخرین قطارهایش به مقصد نمایشگاه، 3000 کودک را از لستر، ناتینگهام و دربی به لندن منتقل کرد.
سفرهای اروپا

توماس کسب و کارش را در بریتانیا گسترش داد، اما او برای توسعه در اروپا نیز مصمم بود. در سال 1855 برای اولین بار یک نمایشگاه بین المللی در پاریس برگزار می شد؛ توماس از این فرصت استفاده کرد و مسافران را از راه آبی هارویچ- آنتورپ به فرانسه برد و این پایه ای بود برای تورهای چرخشی سرتاسر اروپا.
توماس در ژوئن 1863 برای اولین بار از سوئیس بازدید کرد. اگرچه این تور آغازین، چیزی فراتر از یک سفر جهت آشنایی بود و یک گروه 60 نفره توماس را همراهی می کردند. در میان این گردشگران پیشرو، زن جوانی به نام جمیما مورل، تمامی رویدادهای این سفر را ثبت کرد. نوشته های او به عنوان یک منبع تاریخی در آرشیو شرکت توماس کوک نگهداری می شود. توماس در سال 1863 سفرهای بیشتری را به مقصد قاره اروپا سازماندهی کرد، و تا پایان فصل، او حدود 2000 گردشگر را به پاریس برد که از این تعداد 500 نفر از سوئیس بازدید کردند. با همکاری شرکت های حمل و نقل ریلی پاریس، لیون و مدیترانه، توماس بلیط های رفت و برگشتی را بین پاریس و آلپ سازماندهی کرد. اولین تور ایتالیایی در تابستان 1864 با دو گروه بزرگ اجرا شد؛ گروه اول به فلورانس و بخش هایی از مرکز ایتالیا و گروه دوم به رم و ناپل فرستاده شدند.
کوپن های هتل و حواله ها ی اعتباری
مسافران توماس به مقاصد سوئیس و ایتالیا از طبقه متوسط رو به رشد بودند و انتظار اقامتگاه های بهتری نسبت به مشتریان طبقه کارگر داشتند. در نتیجه او شروع به مذاکره با هتلداران برای ارائه اتاق و وعده غذایی با قیمت مناسب کرد. دوستی او با هتلداران، به کسب و کارش بسیار کمک کرد، و او را قادر ساخت که دو سیستم مسافرتی مهم را ابداع کند: اولی کوپن هتل (hotel coupon) بود که در سال 1868 از آن رونمایی شد، که با استفاده از آن مسافران می توانستند به جای پول، هزینه هتل و وعده غذایی را پرداخت کنند، سیستم دوم حواله اعتباری (circular note) بود که برای اولین بار در 1874 صادر شد و در واقع نمونه اولیه چک های مسافرتی بود، و گردشگران می توانستند با این رسیدی که توسط توماس کوک صادر می شد، ارز محلی را مبادله کنند.
تورهای دور دنیا

پس از موفقیت در اروپا، توماس در سال 1865 یک سفر اکتشافی به آمریکای شمالی که شامل تورهایی با 4000 مایل جابجایی ریلی می شد، را راه اندازی کرد. چهار سال بعد در سال 1869 او دو کشتی بخار به مقصد نیل اجاره کرد. اوج موفقیت کسب و کار او در سپتامبر 1872 در سن 63 سالگی اتفاق افتاد، زمانی که به یک تور 8 ماهه به سرتاسر دنیا رفت. او آرزو داشت یک سفر از مصر به چین برود و این جز با بازگشایی کانال سوئز و تکمیل شبکه ریلی ساحل غربی و شرقی آمریکا میسر نبود.
توماس و گروه کوچکش با کشتی بخار از اقیانوس اطلس گذشتند و به آمریکا رسیدند و با قطار از نیویورک به سانفرانسیسکو رفتند. آنها با کشتی پاسیفیک به ژاپن و از دریای اینلند به چین رفتند و سپس از سنگاپور و هند بازدید کردند. آنها با عبور از اقیانوس هند و دریای سرخ از بمبئی به قاهره رفتند و بیشتر اعضای گروه از آنجا به لندن بازگشتند. اما توماس خودش به تنهایی به مصر، فلسطین، ترکیه، یونان، ایتالیا و فرانسه سفر کرد و پس از 222 روز به خانه برگشت. این تورهای دور دنیا به یک رویداد سالانه تبدیل شد و بلیط های زیادی برای گردشگران مستقل صادر شد که بعضی از آنها به جای چین و ژاپن به استرالیا و نیوزلند می رفتند.
جان میسون کوک
در حالیکه توماس مشغول سفر به دور دنیا بود، پسرش جان میسون کوک، دفتر مرکزی شرکت را با موفقیت به لادگیت سیرکس لندن منتقل کرد. البته پدر و پسر در مورد جنبه های خاصی از این پروژه اختلاف نظر داشتند و در سال 1878 شراکت آنها به پایان رسید. جان نسبت به توماس تاجر بهتری بود و قصد داشت شرکت را به لحاظ بین المللی گسترش دهد. در عصری که ارتباطات تلگرافی تازه ظهور پیدا کرده بود و خبری از تلفن و فکس نبود، این کار بسیار سختی بود.
جان نسخه خارجی سیاح (The Excursionist)، روزنامه ای که پدرش برای اولین بار در سال 1951 چاپ کرده بود را برای اطلاع رسانی خدمات مسافرتی خود به مشتریان در کشورهای فرانسه، آلمان، هند، استرالیا، آمریکا و شرق دور منتشر کرد. او پیوسته مکاتباتی را با دفاترشان در خارج انجام می داد که اگر شکایت و یا مشکلاتی وجود داشته باشد، به آنها رسیدگی کند.
فرانک، ارنست و برت
توماس و جان میسون کوک، هر دو در سال های آخر قرن نوزدهم فوت کردند و این کسب و کار را برای سه پسر جان به نام های فرانک هنری، ارنست ادوارد و توماس آلبرت (برت) به ارث گذاشتند. ربع اول قرن بیستم مصادف بود با ظهور تورهای ورزش های زمستانی، تور با خودروهای شخصی و سفرهای هوایی تجاری و شرکت توماس کوک و پسران با استفاده از این فرصت ها توانستند جای خود را در بازار جهانی سفر تثبیت کنند.
شرکت توماس کوک و پسران با مسئولیت محدود در سال 1924 تاسیس و در سال 1926 دفتر مرکزی آن از لادگیت سیرکس به خیابان برکلی (خیابان مرکزی و اشرافی لندن) منتقل شد. برت در سال 1914 درگذشت و فرانک و ارنست در سال 1928 طی اقدام غیر منتظره ای کسب و کار خود را به شرکت بین المللی بلژیکی واگن لیتس، مجری اکثر قطارهای لوکس اروپایی که جای خواب دارند، فروختند.
از واگن لیتس تا شرکت حمل و نقل ریلی بریتانیا
بعد از جنگ جهانی دوم، دفتر مرکزی واگن لیتس در پاریس توسط نیروهای اشغالگر مصادره شد، و دارایی های بریتانیایی کوک توسط دولت بریتانیا باز پس گرفته شد. برای جلوگیری از ورشکستگی شرکت در صدمین سال فعالیت خود، توماس کوک و پسران به 4 شرکت حمل و نقل ریلی بریتانیایی فروخته شد و در سال 1948 بخشی از شرکت حمل و نقل ریلی بریتانیا شد.
دهه پنجاه و شصت
شرکت توماس کوک و پسران سود زیادی از افزایش چشمگیر سفرهای تفریحی بعد از جنگ جهانی کسب کرد؛ در سال 1950 یک میلیون بریتانیایی با توماس کوک سفر کردند. شرکت، خدمات ویژه ای به مسافران تجاری ارائه داد و کمپ تفریحی خود در پرستاتین ولز را بازسازی کرد. با وجود اینکه کوک جایگاه خود را به عنوان بزرگترین و موفق ترین شرکت در صنعت سفر حفظ کرد، اما برای رقابت با شرکت هایی که پکیج های ارزان ارائه می دادند با چالش هایی مواجه شد. در سال 1965 سود خالص شرکت برای اولین بار از مرز یک میلیون پوند گذشت اما رقبای جوان، او را پیوسته به چالش می کشیدند.
خصوصی سازی مجدد
در سال 1972 توماس کوک از مالکیت دولت در آمد و توسط کنسرسیوم بانک میدلند، تراست هاوس فورت و شرکت اتومبیل خریداری شد. تغییرات بنیادینی انجام شد و یک لوگوی جدید و استاندارد (عبارت توماس کوک در میان شعله های قرمز) معرفی شد. توماس کوک از رکود دهه هفتاد که منجر به ورشکستی چندین شرکت مسافرتی شد، جان سالم به در برد و با ارائه برنامه های ضمانتی و جبران هزینه در سال 1974 شهرت خود را ارتقا داد.
در دهه 80، توماس کوک بر روی سفرهای طولانی تمرکز کرد و در سال 1982 رانکین کان را خرید و در سال 1988 از بازار پکیج های کوتاه مدت بیرون آمد (بازاری که توماس کوک در سال 1996 پس از خرید سان وورد به قدرت به آن بازگشت). در بین سال های 1985 و 1990، توماس کوک شبکه فروشگاه های بزرگ خود را با خرید خرده فروشی های زنجیره ای فریمز، بلواسکای و فورکورنرز گسترش داد.
در سال 1992 شرکت توسط وست ال بی (WestLB) سومین بانک بزرگ آلمان و LTU بزرگترین خط هوایی چارتر آلمان خریداری شد و در 3 سال بعد، به تملک اختصاصی وست ال بی در آمد. توماس کوک سان ورد، تایم آف و فلایینگ کالرز را تملک کرد و با کارلوسن لژر و خطوط هوایی JMC شریک شد.
قرن 21، قلب آفتابی
در مارس 2001، توماس کوک با فروش خدمات جهانی و مالی خود به تراولکس، توسط Touristic AG C&N بزرگترین شرکت مسافرتی آلمان خریداری شد و در طول یک ماه نامش به Thomas Cook AG تغییر یافت و لوگو و برند جدیدی را معرفی کرد. در 19 ژوئن 2007 توماس کوک و MyTravel Group plc با هم ترکیب شدند و Thomas Cook Group plc را تاسیس کردند.
در اکتبر 2011 توماس کوک بزرگترین شبکه خرده فروشی سفر را با برپایی 1200 فروشگاه، راه اندازی کرد و در اول اکتبر 2013 توماس کوک به طور رسمی یک برند واحد را به دنیا معرفی کرد. «قلب آفتابی» و «!Let’s go” بخش مهمی از برنامه های آینده توماس کوک می باشد.
توماس کوک امروزی
در حال حاضر Thomas Cook Group plc یکی از بزرگترین گروه های پیشرو در سفر تفریحی در دنیا می باشد که سالانه بیش از 9 میلیارد پوند فروش و بیش از 20 میلیون مشتری دارد. 27000 نفر در 17 کشور برای توماس کوک کار می کنند و در حوزه تخصصی اش، رتبه اول را دارد. چشم انداز توماس کوک «ارائه تجارب سفارشی و منحصر به فرد گردشگری با استفاده از فناوری های پیشرفته و ایجاد ارتباط نزدیک با مشتری» است.
خلاقیت های بی همتای توماس کوک از سال 1841 آغاز شد و پیوسته ادامه داشت و این بود که آن را از رقبا متمایز می کرد. نوآوری، گذشته توماس کوک را شکل داده است و آینده او را نیز شکل خواهد داد.

این شرکت در اوایل پاییز سال 2019 در آستانه ورشکستگی قرار گرفت

نفس‌هایی که به شماره افتاد؛ روایت یکی از بزرگترین شرکت‌های مسافرتی جهان با 22 هزار کارمند

شاید کمتر کسی باور می‌کرد که شرکت مسافرتی "توماس کوک" بریتانیا، که زمانی یکی از غول‌های صنعت توریسم در بریتانیا بشمار می‌رفت به وضعیت کنونی دچار شود.

قرار است امروز یکشنبه (31 شهریور/ 22 سپتامبر) این شرکت در آخرین لحظات برای نجات از ورشکستگی با سهامداران و وام دهندگان مذاکره کند، بلکه بتواند زندگی را از سر بگیرد.

اگر امکان تهیه 200 میلیون پوند (حدود 249 میلیون دلار) مهیا نشود؛ عملا تا چند روز دیگر این شرکت به پایان عمر خود می‌رسد.

توماس کوک حدود 22 هزار کارمند در استخدام دارد که فقط 9 هزار نفر آنها در بریتانیا مشغول به کارند؛ این شرکت سالانه 19 میلیون مشتری در 16 کشور مختلف دارد.

این وضعیت مسافران را هم سردرگم کرده است؛ در یک مورد تعدادی از مسافران در هتلی در تونس اقامت داشتند که از توماس کوک طلب دارد.

به آنها گفته شده تا زمانی که این بدهی تسویه نشود آنها حق خروج از هتل ساحلی را ندارند.

بعضی مسافران این هتل گفته‌اند به دلیل "آینده نامشخص" این شرکت مسافرتی، از خروج مسافران جلوگیری می‌شود و برای خروج باید آنها پول بیشتری بپردازند.

این وضعیت شاید گریبانگیر سایر مشتریان هم بشود؛ که به این نگرانی‌ها دامن زده است.

در حال حاضر، حدود 600 هزار مشتری توماس کوک در سفر هستند که دست‌کم 150 هزار نفر آنها بریتانیایی هستند؛ البته دومینیک راب، وزیر خارجه بریتانیا گفته در صورت ورشکستگی توماس کوک، کشورش آماده است به مسافران کمک کند تا به کشورشان برگردند.

آقای راب البته کمک برای نجات این شرکت را محتمل ندانسته.

توماس کوک، که یکی از بزرگترین شرکت‌های خدمات مسافرتی در دنیاست، در سال 1841 میلادی با نام تجاری "توماس کوک و پسران" تاسیس شد؛ فروش سالانه این شرکت هم‌اکنون به 9 میلیارد پوند می‌رسد.

این شرکت مسافرتی از زمان تاسیس خود (1841) فراز و نشیب زیادی داشته است؛ مثلا بیش از صد سال بعد از تاسیس این شرکت ملی شد و بعنوان بخشی از راه‌آهن دولتی بریتانیا معرفی شد.

فعالیت این شرکت که امروز 94 هواپیما در اختیار دارد، با سفرهای یک روزه شروع شد و با گذر زمان خدمات آن گسترش یافت.

از سال گذشته و با تشدید بحران مالی توماس کوک ارزش سهام این شرکت به شدت افت کرده است؛ بعضی از فعالان بازار این سهام را اساسا "بی‌ارزش" می‌خوانند.

در ماه مه، این شرکت بزرگ مسافرتی اعلام کرد در شش ماهه اول سال حدود 1/5 میلیارد پوند (حدود یک میلیارد و 870 میلیون دلار) ضرر متحمل شده است.

مشکلات از کجا شروع شد؟

مشکلات مالی توماس کوک که به دلیل زیان‌های انباشته از پارسال تشدید شده، ریشه‌های مختلفی داشته است.

تابستان سال پیش (2018 میلادی) بریتانیا گرمای کم سابقه‌ای را تجربه کرد که این موج گرما به کاهش سفر شهروندان این کشور منجر شد و تعداد خریدها هم کاهش یافت.

از سوی دیگر، بی‌ثباتی سیاسی در بعضی کشورهای مقصد، نظیر ترکیه در سال پیش هم عاملی شد تا از تعداد سفر مشتریانی که قصد سفر به چنین کشورهایی را داشتند کاسته شود.

به همه اینها باید احتیاط در خرج پول‌های "غیر ضروری" توسط شهروندان بریتانیایی در شرایطی که خروج "بی‌توافق" بریتانیا از اتحادیه اروپا یکی از احتمال‌های قویست، را هم باید اضافه کرد.

سال پیش، این شرکت در توافقی با سهامدارانش (که بزرگترین آنها شرکت بین‌المللی فوسون است) برای نجات از بحران، یک برنامه تعریف کرد.

در این برنامه گفته شده بود به 900 میلیون پوند ( یک میلیارد و 122 میلیون دلار) نیاز است؛ منبع تامین کننده این اعتبار شرکت بین‌المللی "فوسون" اعلام شد که گروهی از سرمایه‌گذاران آن را تشکیل می‌دادند.

تخمین قبلی این شرکت برای نجات از بحران 150 میلیون پوند بود.

ارائه دهندگان وام و سرمایه‌گذاران، بعدا با انجام یک بررسی مستقل به این نتیجه رسیدند که به غیر از 900 میلیون پوند گفته شده، توماس کوک به 200 میلیون پوند دیگر نیاز دارد که مجموعا پول مورد نیاز را به یک میلیارد و 100 میلیون پوند (یک میلیارد و 370 میلیون دلار) می‌رساند.

توماس کوک یک خط هوایی ثبت شده به نام خود دارد و در کشورهایی نظیر چین و فرانسه با همین نام شعباتی دارد.

این شرکت در مقاطعی به دلیل قدرت مالی مناسب، حامی مالی باشگاه فوتبال منچستر سیتی و همچنین بازی‌های المپیک 2012 لندن هم بوده است.