شهرستان خواف
شهرستان خواف در کجا قرار دارد؟
یکی از شهرستان های تاریخی و دیدنی استان خراسان رضوی شهرستان خواف است. این شهرستان در مرزهای شرقی کشورمان است و با همسایه ی شرقی ما افغانستان مرز مشترک دارد. خواف در فاصله 262 کیلومتری جنوب شرقی مشهد مقدس قرار گرفته و مرکز آن شهر خواف است .
جاذبه های طبیعی وتاریخی شهرستان خواف
جاذبه های طبیعی :
منطقه گردشگری خواجه یار
در جنوب شهر خواف و در جوار رودخانه خواجه یار، در ارتفاعات مشرف به شهر منطقه کوهستانی و ییلاقی خواجه یار قرار گرفته است. این منطقه دارای فضایی سرسبز و خرم و با آب و هوایی مفرح است و در آن پارکی کوهستانی احداث گردیده است. این منطقه به عنوان تفریحگاهی کوهستانی مورد توجه اهالی شهرستان خواف می باشد.
مجموعه گردشگری کبودانی
مجموعه گردشگری کبودانی در 8 کیلومتری شهرستان خواف و در منطقه ای جلگه ای واقع شده است. این مجموعه مشتمل بر آرامگاه سلطان محمد کبودانی، عارف قرن هشتم و مسجدی تاریخی می باشد. منطقه کبودانی از آب و هوایی مفرح و زمینی سرسبز و خرم برخوردار است و در تابستانها مامنی برای تفریح اهالی شهرستان خواف به شمار می آید
آسبادهای نشتیفان
آسبادهای نشتیفان شاهکاری از چوب، خشت و گل هستند. این آسبادهای به یادمانده از دوران صفوی در روستای خواف واقع شدهاند. آسبادهای نشتیفان برای استفاده بهینه از وزش بادهای قوی، مداوم و 120 روزه سیستان ساخته شدند. این بادها پرههای چوبی آسبادها را به حرکت در میآوردند و باعث آسیاب شدن گندمها میشدند.
منطقه گردشگری روستای زرداب
روستای زرداب در فاصله 30 کیلومتری شمال خواف واقع شده است. این روستا در منطقه ای کوهستانی و خوش آب وهوا قرار دارد و دارای پوشش متنوع گیاهی در فصول باران می باشد. در این ییلاق آبشاری جاری است که به آبشار زرداب مشهور شده است. این آبشار در ناحیه زرداب مناظر چشم انداز و بدیعی را به وجود آورده است.
منطقه گردشگری روستای نیازآباد
در فاصله 45 کیلومتری شرق خواف و در 19 کیلومتری جنوب سنگان منطقه ییلاقی روستای نیازآباد واقع شده است. این ناحیه از باغات پسته پوشیده شده و بافت روستایی کهن زیبایی مضاعفی بخشیده است. در منطقه روستای نیازآباد تپه ای موسوم به قلعه شاپور و آرامگاه مجد ماضی نیز قرار دارد.
جاذبه های تاریخی :
مسجد ملک زوزن
این بنای به یادمانده از دوران اسلام یکی از شاهکارهای آجرکاری به شمار میرود. بازمانده این بنا را در شهر زوزن، در استان خراسان، میتوانید ببینید. نمای کاشیهای فیروزهای و لاجوردی نشان از معماری بینظیر اسلامی در این مسجد دارد.
آرامگاه حافظ آبرو
شهاب الدین عبدالله بن زین الدین لطف الله بن عبدالرشید ملقب به (حافظ ابرو) در زمره مشاهیر مورخان ایران در عصر تیموری است. وی در جوانی به خدمت امیر تیمور راه یافت اما شهرت او در عصر سلطنت شاهرخ به اوج خود رسید. از وی تالیفات ارزشمندی چون زبده التواریخ، جغرافیای تاریخ خراسان، تاریخ ملکوت کرت و ... برجای مانده است. مزار وی داخل شهر خواف و در محوطه ای به وسعت 5/1 هکتار قرار دارد. اطراف تربتش با نیم دیواری کوتاه محصور شده است. در کنار این قسمت مسجدی شامل یک ایوان کوچک، محراب و تزئینات آن دیده می شود. بنای مزبور منتسب به دوران قاجار است.
مزار پیر احمد خوافی
این بنا مدفن پیر احمد خوافی وزیر دانشمند شاهرخ تیموری است که به دستور وی ابنیه خیریه و عام المنفعه بسیاری بنیان گردید، از جمله مدرسه غیاثیه خرگرد، مزار زین الدین ابوبکر تایبادی، مسجد جامع هرات و دهها اثر معماری دیگر. مکان مزبور درون شهر خواف واقع میباشد و دارای ورودی ایوان شکل است که دیوارهای پیرامون آن با ارتفاع 5/1 متر این قسمت را محصور نموده اند. مزار پیر احمد خوافی نیز در میان 2 قبر دیگر در این محدوده دیده می شود.
مجموعه تاریخی خواجه یار
این مکان در ارتفاعات موسوم به "خواجه یار" مشرف به شهر خواف واقع است. مجموعه تاریخی- فرهنگی خواجه یار مشتمل بر گورستانی منسوب به شهدای صدر اسلام، بنای کوچک دو طبقه و آب انباری از دوره قاجار است. به رغم جاذبههای تاریخی ارتفاعات خواجه یار با چشم انداز وسیعی به مرکز شهر، تفریحگاه کوهستانی خوافیان و مناطق مجاور به شمار می آید.
مسجد جامع سنگان
بنای جامع سنگان واقع در سنگان پایین خواف از یادگاریهای معماری اوایل سده هفتم است. این اثر مذهبی در ابتدا به صورت دو ایوانی ساخته شده و در حال حاضر دارای یک ایوان در ضلع غربی و رواقهای طرفین است. در مقابل ایوان قبله، ایوان دیگری در ضلع شرقی قرار داشته که تخریب و شبستانی جایگزین آن شده است. نکته حائز اهمیت در این بنا تغییر وضعیت پایههای ایوان قبله به علت زلزلههای متعدد است، به طوری که فاصله پایههای ایوان در مبنا از فاصله آن در پاکار طاق کمتر است. این بنا از جمله مساجد سبک خراسانی و همانند و همزمان با مساجد زوزن و گناباد است و آجرهای تراش تلفیق شده با هماهنگی، پایهها و رواقها را زینت داده اند. بر لچکیهای ایوان قطعات کتیبه و آجریهای قالب زده ای نصب شده که متعلق به بنایی کهن تر از مسجد بوده است.
مسجد رباط زیارت
این مسجد جزئی از یک مجموعه معماری شامل رباط، خانقاه، آب انبار و سقابه میباشد که در 7 کیلومتری روستای فدک واقع است. معماری بنا مشتمل بر تالار وسیعی است که بر فراز دیوار سنگی آن قاب سرتاسری آجری ایجاد شده و کتیبه ای آجری به شیوه کوفی در داخل قاب جای داده شده است. در حال حاضر بخش جنوبی تالار و ایوان تبدیل به فضای معماری با کاربردی جدید شده اما از آثار و شواهد چنین برمی آید که در سمت شمالی تالارایوانی وجود داشته و در انتهای ایوان محرابی با کتیبه برجسته گچی بوده است. این بنا در بررسی های سال 1367 کشف و در همان سال تثبیت و استحکام بخشی شد.
کوشک سلامه
تا پیش از سال 1326 شمسی این بنا در زیر خاک پنهان بوده تا اینکه خاک برداری و تجدید بنای آن آغاز می شود. کوشک مزبور مشتمل بر سه طبقه بوده که فوقانیترین اشکو (سقف خانه) آن بازسازی گردیده است. پس از آن محوطه سازی کوشک انجام شد. بنا بر شواهد طبقه دوم عمارت با وجود اتاقها و فضاهای متعدد مکانی برای زندگی ساکنین در آن بوده و طرحی چلیپایی (نوعی ترکیب در خوشنویسی ) دارد. باز پیرایی بنای مزبور با نمای آجری سبب گردیده این بنا ظاهر ابنیه دوره صفویه را پیدا کند. اما به استناد متون دوران اسلامی این بنا از سده ششم در این مکان وجود داشته است.
بند سلامه
این بنای تاریخی در 6 کیلومتری شمال شرق روستای سلامه قرار دارد و مقارن با نظام الملک خوافی وزیر سلطان حسین بایقرا در اواخر سده نهم هجری بنیان گردید. دیواره بند از مصالح سنگ و ساروج ساخته و طول آن بیش از 300 متر و عرض تاج آن حدود 4 متر است. ساختار این سازه در مسیر کالی بنا شده که آبهای ارتفاعات جنوبی کردیال را از طریق خیر آباد به دشت سلامی می رساند. اما آب سد از طریق یک کانال انحرافی تامین می گردد. امروزه این مکان به دلیل آب فراوان، خاک حاصلخیز و آب و هوای مطلوب به عنوان یک تفرجگاه آبی در خواف مشتاقان طبیعت را به سوی خود جلب می کند.
محصولات وسوغات
گندم، پنبه، جو، چغندرقند و محصولات جالیزی است و محصولات دامی مثل پنیر، کره، کشک، دوغ، ماست و… از تولیدات این شهرستان است .سوغات : زعفران – پسته – بنه – آبنبات – نان محلی
موسیقی محلی
موسیقی مقامی (سنتی) در شهرستان خواف نیز همانند تربت جام دارای پیشینه غنی در هنر موسیقی است. موسیقی این منطقه بر اساس مقام های سماعی شکل گرفته و در طول زمان ساخته و پرداخته شده است. مقام های آن تقریبا شبیه مقام های تربت جام می باشد. شهرستان خواف استادان بی نظیری را در زمینه موسیقی مقامی به هنر ایران زمین معرفی نموده است. سازهای مهم این منطقه را دف و دوتار تشکیل می دهند.
زبان و اقوام
زبان مردم شهرستان خواف فارسی میباشد که لهجه مردم بدلیل همسایگی با کشور افغانستان، نزدیکی زیادی با لهجه دری دارد ولهجه قشر جوان به دلیل همجواری با شهرهای دیگر و مهاجرت به طرق مختلف وتحصیلات تحت تاثیر فرهنگ شهری قرار گرفته وتا اندازه ای لغات و اصطلاحات شهری را به کار میبرند واین گویش محلی و خاص این منطقه میرود تا با گسترش و نفوذ فرهنگ شهری به فراموشی سپرده شود البته لهجه بهلولی (بهلوری) در شهر ستان بخصوص در قسمت جنوب شهرستان رواج دارد که بخاطر یکدستی حالت خود را حفظ کرده است.
غذای محلی
کشک بادمجون – قرمه – کشک زرد
صنایع دستی
ساخت و تولید سازهای سنتی، فرت بافی یا تون بافی، نمد مالی، نخ تابی، قالی بافی، آهنگری، خراطی، مسگری و نجاری است و از مهم ترین محصولات صنایع دستی گلیم و دست بافته های سنتی می باشد.
حیات وحش
شهرستان خواف به خاطر رشد گونه ای از هوبره در منطقه سیرخون، به پایتخت هوبره معروف است. بز کوهی- آهو جبیر –گربه وحشی –گرگ – شغال .
بهترین زمان سفر به خواف
خواف و نشتیفان اقلیمی گرم و خشک دارند. اوایل پاییز تا اوایل بهار بهترین زمان سفر به این مناطق است
معادن مهم خواف
این شهرستان به خاطر داشتن معادن سنگ آهن سنگان پایتخت سنگ آهن خاورمیانه محسوب می شود. همچنین در خواف معدن آهن وجود داشته است.
زیر ساخت های منطقه (آب و برق و گاز و تلفن و اینترنت)
آب و برق و گاز و تلفن و اینترنت دارد
فاصله تا نزدیکترین مراکز درمانی
در خود شهرستان بیمارستان 22 بهمن وجود دارد و همچنین مرکز بهداشت نیز در داخل شهرستان وجود دارد
فاصله تا نزدیکترین مراکز امنیتی (اداره پلیس)
اداره پلیس در خود شهرستان وجود دارد
جاذبه های گردشگری استان خراسان رضوی
رزرو هتل های استان خراسان رضوی